a'ch erlidiant chwithau; os cadwasant fy ngair i, yr eiddoch chwithau hefyd a gadwant. Eithr hyn oll a wnant i chwi er mwyn fy Enw i, am nad adwaenant yr hwn a'm hanfonodd i. Oni bai fy nyfod a llefaru wrthynt, ni buasai arnynt bechod: ond yr awrhon nid oes ganddynt esgus am eu pechod. Yr hwn sydd yn fy nghasâu i, sydd yn casâu fy Nhad hefyd. Oni bai wneuthur o honof yn eu plith y gweithredoedd ni wnaeth neb arall, ni buasai arnynt bechod: ond yr awrhon hwy a welsant, ac a'm casasant i, a'm Tad hefyd. Eithr fel y cyflawnid y gair sydd ysgrifenedig yn eu cyfraith hwynt, Hwy a'm casasant yn ddïachos. Eithr pan ddêl y Diddanydd, yr hwn a anfonaf i chwi oddiwrth y Tad (sef Yspryd y gwirionedd, yr hwn sydd yn deilliaw oddiwrth y Tad) efe a dystiolaetha am danaf fi. Chwithau hefyd a dystiolaethwch, am eich bod o'r dechreuad gydâ mi. Gwyl yr Holl Saint. persecute you; if they have kept my saying, they will keep your's also. But all these things will they do unto you for my Name's sake, because they know not him that sent me. If I had not come and spoken unto them, they had not had sin: but now they have no cloke for their sin. He that hateth me hateth my Father also. If I had not done among them the works which none other man did, they had not had sin; but now have they both seen, and hated both me and my Father. But this cometh to pass, that the word might be fulfilled that is written in their law, They hated me without a cause. But when the Comforter is come, whom I will send unto you from the Father, even the Spirit of truth, which proceedeth from the Father, he shall testify of me. And ye also shall bear witness, because ye have been with me from the beginning. O lwyth Nephthali, yr oedd deuddeng mîl wedi eu selio. O lwyth Manasses, yr oedd deuddeng mîl wedi eu selio. O lwyth Simeon, yr deuddeng mîl wedi eu selio. O lwyth Lefi, yr oedd ddeng mîl wedi eu selio. Olwyth Isachar, yr deuddeng mil wedi eu selio. O lwyth Zabulon, yr deuddeng mîl wedi eu selio. O lwyth Ioseph, yr deuddeng mil wedi eu selio. O lwyth Beniamin, yr oedd deuddeng mil wedi eu selio. deu oedd oedd oedd Wedi hyn mi a edrychais; ac wele dyrfa fawr, yr hon ni allai neb ei rhifo, o bob cenedl, a llwythau, a phobloedd, ac ieithioedd, yn sefyll ger bron yr orsedd-faingc, a cher bron yr Oen, wedi eu gwisgo mewn gynau gwynion, a phalm-wŷdd yn eu dwylaw: ac yn llefain à Ilêf uchel, gan ddywedyd, Iachawdwriaeth i'n Duw ni, yr hwn sydd yn eistedd ar yr orseddfaingc, ac i'r Oen. A'r holl angylion a safasant o amgylch yr orsedd-faingc, a'r henuriaid, a'r voice to the four angels, to whom it was given to hurt the earth, and the sea, saying, Hurt not the earth, neither the sea, nor the trees, till we have sealed the servants of our God in their foreheads. And I heard the number of them which were sealed; and there were sealed an hundred and forty and four thousand, of all the tribes of the children of Israel. Of the tribe of Juda were sealed twelve thousand. Of the tribe of Reuben were sealed twelve thousand. Of the tribe of Gad were sealed twelve thousand. Of the tribe of Aser were sealed twelve thousand. Of the tribe of Nephthali were sealed twelve thousand. Of the tribe of Manasses were sealed twelve thousand. Of the tribe of Symeon were sealed twelve thousand. Of the tribe of Levi were sealed twelve thousand. Of the tribe of Isachar were sealed twelve thousand. Of the tribe of Zabulon were sealed twelve thousand. Of the tribe of Joseph were sealed twelve thousand. Of the tribe of Benjamin were sealed twelve thousand. After this I beheld, and lo, a great multitude, which no man could number, of all nations, and kindreds, and people, and tongues, stood before the throne, and before the Lamb, clothed with white robes, and palms in their hands; and cried with a loud voice, saying, Salvation to our God which sitteth upon the throne, and unto the Lamb. And all the angels stood round about the throne, and about the elders, and the four beasts, and fell before the pedwar anifail, ac a syrthiasant ger bron yr orsedd-faingc ar eu hwynebau,ac a addolasant Dduw, gan ddywedyd, Amen: Y fendith, a'r gogoniant, a'r doethineb, a'r diolch, a'r anrhydedd, a'r gallu, a'r nerth, a fyddo i'n Duw ni yn oes oesoedd. Amen. Yr Efengyl. St. Matth. v. 1. PAN welodd yr Iesu y tyrfaoedd, efe a esgynodd i'r mynydd ; ac wedi iddo eistedd, ei ddisgyblion a ddaethant atto. Ac efe a agorodd ei enau, ac a'u dysgodd hwynt, gan ddywedyd, Gwyn eu byd y tlodion yn yr yspryd: canys eiddynt yw teyrnas nefoedd. Gwyn eu byd y rhai sydd yn galaru: canys hwy a ddiddenir. Gwyn eu byd y rhai addfwyn: canys hwy a etifeddant y ddaear. Gwyn eu byd y rhai sydd arnynt newyn a syched am gyfiawnder: canys hwy a ddiwellir. Gwyn eu byd y rhai trugarogion: canys hwy a gant drugaredd. Gwyn eu byd y rhai pur o galon: canys hwy a welant Dduw. Gwyn eu byd y tangnefeddwŷr: canys hwy a elwir yn blant i Dduw. Gwyn eu byd y rhai a erlidir o achos cyfiawnder: canys eiddynt yw teyrnas nefoedd. Gwyn eich byd pan y'ch gwaradwyddant, ac y'ch erlidiant, ac y dywedant bob drygair yn eich erbyn, er fy mwyn i, a hwy yn gelwyddog. Byddwch lawen a hyfryd; canys mawr yw eich gwobr yn y nefoedd: oblegid felly yr erlidiasant hwy y prophwydi a fu o'ch blaen chwi. throne on their faces, and worshipped God, saying, Amen; Blessing, and glory, and wisdom, and thanksgiving, and honour, and power, and might, be unto our God for ever and ever. Amen. The Gospel. St. Matth. v. 1. ESUS, seeing the multitudes, and when he was set, his disciples came unto him. And he opened his mouth, and taught them, saying, Blessed are the poor in spirit: for their's is the kingdom of heaven. Blessed are they that mourn: for they shall be comforted. Blessed are the meek: for they shall inherit the earth. Blessed are they which do hunger and thirst after righteousness: for they shall be filled. Blessed are the merciful: for they shall obtain mercy. Blessed are the pure in heart: for they shall see God. Blessed are the peace-makers: for they shall be called the children of God. Blessed are they which are persecuted for righteousness' sake: for their's is the kingdom of heaven. Blessed are ye, when men shall revile you, and persecute you, and shall say all manner of evil against you falsely for my sake. Rejoice, and be exceeding glad; for great is your reward in heaven : for so persecuted they the prophets which were before you. WEINIDOGAETH SWPPER YR ARGLWYDD, NEU'R CYMMUN BENDIGAID. ¶ CYNNIFER ag a fyddo yn amcanu bod yn gyfrannogion o'r Cymmun bendigedig, a arwyddocânt eu henwau i'r Curad ryw amser y diwrnod o'r blaen o'r lleiaf. Ac o bydd un o'r rhai hynny yn ddrwg-fucheddol cyhoedd, neu a wnaeth gam i'w gymmydog ar air, neu ar weithred, fel y byddo efe gwrthwynebus gan y Gynnulleidfa; y Curad, wrth gael gwybodaeth o hynny, a'i geil ef, ac a'i cynghora, na ryfygo efe er dim ddyfod i Ford yr Arglwydd, hyd oni ddatgano efe yn gyhoeddus ei fod yn wir edifeiriol, a darfod iddo wellhâu ei ddrwg fuchedd o'r blaen, fel y boddloner y Gynnulleidfa wrth hynny, yr hon a rwystrasid o'r blaen; a darfod iddo wneuthur iawn i'r neb y gwnaethai gamwedd â hwynt; neu o'r lleiaf, ddatgan ei fod mewn cyflawn fryd i wneuthur felly, yn gyntaf ag y gallo yn gymhedrol. ¶Y drefn hon a arfer y Curad am y sawl y gwypo efe fod malais a chasineb yn teyrnasu rhyngddynt; heb ddioddef iddynt fod yn gyfrannogion o Fwrdd yr Arglwydd, hyd pan wypo eu bod hwynt wedi cyttuno. Ac os un o'r pleidiau anheddychol a fydd boddlawn i faddeu o eigion ei galon gwbl ag a wnaethpwyd yn ei erbyn, ac i wneuthur iawn i bawb ag a rwystrodd yntau ei hunan; a'r blaid arall ni fyn ei ddwyn i dduwiol Undeb, ond sefyll yn wastad yn ei wrthnysigrwydd a'i falais: y Gweinidog yn yr achos hwnnw a ddylai dderbyn y dyn edifeiriol i'r Cymmun bendigedig, ac nid dyn ystyfnig anhydyn. Profidier, fod pob Gweinidog felly yn troi heibio neb fel yr hyspysir yn hwn, neu'r rhag-wahannod nesaf o'r blaen o'r Rubric yma, yn rhwymedig i roddi cyfrif o'r unrhyw i'r Ordinari, o fewn pedwar diwrnod ar ddeg ar ol hynny o'r pellaf. A'r Ordinari a ddylüd yn erbyn y troseddwr yn ol y Canon. ¶ Y Bwrdd ar amser Cymmun, â lliain gwyn têg arno, a saif y'nghorph yr Eglwys, neu yn y Ganghell, lle byddo'r Foreol a'r Brynhawnol Weddi wedi ordeinio eu dywedyd. A'r Offeiriad, gan sefyll wrth yr ystlys gogledd i'r Bwrdd, a ddywaid Weddi'r Arglwydd, a'r Colect y sydd yn canlyn, a'r bobl ar eu gliniau. iau'n calonnau trwy ysprydoliaeth dy Lân Yspryd; fel y carom dydi yn berffaith, ac y mawrhâom yn deilwng dy Enw sanctaidd; trwy Grist ein Harglwydd. Amen. hearts by the inspiration of thy Holy Spirit, that we may perfectly love thee, and worthily magnify thy holy Name; through Christ our Lord. A men. Yna yr Offeiriad, gan droi at y¶Then shall the Priest, turning to the bobl, a draetha yn eglur y DENG AIR DEDDF oll. A'r bobl etto ar eu gliniau, ar ol pob un o'r Gorchymmynion, a archant drugaredd Duw am eu torri hwynt o'r blaen, a gras i gadw'r unrhyw rhagllaw; fel y mae'n canlyn. DOW Gweinidog UW a lefarodd y geiriau hyn, ac a ddywedodd, My yw'r Arglwydd dy Dduw: Na fydded it' dduwiau eraill onid myfi. Pobl. Arglwydd, trugarhâ wrthym, a gostwng ein calonnau i gadw'r gyfraith hon. Gweinidog. Na wna it' dy hun ddelw gerfiedig, na llun dim a'r y sydd yn y nefoedd uchod, neu yn y ddaear isod, nac yn y dwfr dan y ddaear. Na ostwng iddynt, ac na addola hwynt: canys myfi yr Arglwydd dy Dduw ydwyf Dduw eiddigus, yn ymweled à phechodau'r tadau ar y plant, hyd y drydedd a'r bedwaredd genhedlaeth o'r rhai a'm casânt; ac yn gwneuthur trugaredd i filoedd o'r rhai a'm carant, ac a gadwant fy ngorchymmynion. Pobl. Arglwydd, trugarhâ wrthym, a gostwng ein calon nau i gadw'r gyfraith hon. Gweinidog Na chymmer Enw'r Arglwydd dy Dduw yn ofer: canys nid gwirion gan yr Arglwydd yr hwn a gymmero ei Enw ef yn ofer. Pobl. Arglwydd, trugarhâ wrthym, a gostwng ein calonnau i gadw'r gyfraith hon. Gweinidog. Cofia gadw yn people, rehearse distinctly all the TEN COMMANDMENTS; and the people still kneeling shall, after every Commandment, ask God mercy for their transgression thereof for the time past, and grace to keep the same for the time to come, as followeth. Minister. GOD spake these words, and said; I am the Lord thy God: Thou shalt have none other gods but me. People. Lord, have mercy upon us, and incline our hearts to keep this law. Minister. Thou shalt not make to thyself any graven image, nor the likeness of any thing that is in heaven above, or in the earth beneath, or in the water under the earth. Thou shalt not bow down to them, nor worship them: for I the Lord thy God am a jealous God, and visit the sins of the fathers upon the children, unto the third and fourth generation of them that hate me, and shew mercy unto thousands in them that love me, and keep my commandments. People. Lord, have mercy upon us, and incline our hearts to keep this law. Minister. Thou shalt not take the Name of the Lord thy God in vain: for the Lord will not hold him guiltless, that taketh his Name in vain. People. Lord, have mercy upon us, and incline our hearts to keep this law. Minister. Remember that |