Gambar halaman
PDF
ePub
[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

1917 deel 1 Ref.

THE PENNSYLVANIA STATE UNIVERSITY LIBRARY

VOORBERICHT.

Van de eerste uitgave der Encyclopaedie van Nederlandsch Indië verscheen het 1e deel in December 1896, het 2e in September 1899, het 3e in Augustus 1902, het 4e in December 1905. Sedert het uitkomen van het 1e deel verstreek dus een tijdvak van 20 jaren. Allen, die eenigszins met Indië in deze periode van 20 jaren medeleefden, weten welke evolutie in die jaren in Indië plaats greep, in de eerste plaats wat aangaat de ontwikkeling van land en volk in het langst door ons beheerschte deel, in de tweede plaats wat betreft de mate van onzen invloed in en onze kennis van andere deelen. Waar dan ook, mede ten gevolge van het uitverkocht zijn der eerste uitgave, de Encyclopaedie opnieuw moest worden ter perse gelegd, sprak het van zelf, dat niet kon worden volstaan met een eenvoudig herdrukken, zij het ook onder aanbrenging van verbeteringen en aanvullingen, maar dat om zoo te zeggen een geheel nieuw werk moest worden opgebouwd.

Bij dezen opbouw is als volgt te werk gegaan. De stof, door de Encyclopaedie omvat, werd in een zeker aantal rubrieken verdeeld en iedere rubriek voor zooveel mogelijk ter bewerking toevertrouwd aan den daarvoor aangewezen deskundige bij uitnemendheid, die dan of zelf den noodigen arbeid daaraan bewerkstelligde of onder zijne verantwoordelijkheid door anderen daaraan deed bewerkstelligen of daarvoor bizondere schrijvers (specialiteiten) aanbeval. Waar die medewerkers meestal een zeer drukken werkkring hadden, moet het des te meer worden op prijs gesteld, dat zij in het belang der zaak zich toch nog wel voor het werk der Encyclopaedie wilden beschikbaar stellen.

De redactie heeft er, het is bijna overbodig het te constateeren, naar gestreefd, dat in de artikelen van het nieuwe werk zooveel mogelijk de laatste toestand werd weergegeven. De statistische cijfers zijn voor zooveel als mogelijk steeds met de laatste verkrijgbare gegevens bijgewerkt. Bij de samenstelling der geografische artikelen was het echter een groote teleurstelling niet te kunnen beschikken over de cijfers der in de laatste jaren steeds uitgestelde volkstelling. Inmiddels overal, waar recente cijfers waren te verkrijgen of konden worden ontleend aan publicatiën van het Encyclopaedisch bureau te Batavia, werd daarvan dankbaar gebruik gemaakt. Met groote erkentelijkheid moge hier worden gewag gemaakt van de medewerking ten deze van de Regeering, die bij rondschrijven de gewestelijke bestuurshoofden ten behoeve der Encyclopaedie inlichtingen over de bevolkingscijfers vroeg. Van de aldus verkregen inlichtingen kon voor de artikelen zelf eerst worden gebruik gemaakt te beginnen met bladzijde 577. Overigens vonden echter de inlichtingen een plaats op de bladzijde „Toevoegselen en verbeteringen" hierachter. Daar waar geen meer recente cijfers verkrijgbaar waren, moest wel als grondslag worden genomen de laatste algemeene volkstelling, die van het jaar 1905.

Op één principieel punt verschilt de nieuwe uitgave van de oude, namelijk in zoo

ver de nieuwe uitgave zich, wat de biografiën betreft, bepaalt tot personen, die overleden zijn. Van de nog levende personen is het vaak te moeilijk uit te maken of hunne verdiensten, ook in verband met de verdiensten van anderen, van dien aard zijn, dat opneming in de Encyclopaedie gerechtvaardigd is. Intusschen ook de levenden, die in Nederlandsch Indië op eenigerlei gebied naar voren zijn getreden, vinden in de Encyclopaedie hunne vermelding in de artikelen, welke over dat bizonder gebied handelen, en ten einde hen in hunne praestatiën dadelijk te kunnen terug vinden, zal aan het laatste deel der Encyclopaedie een naamregister worden toegevoegd.

Ook in de thans verschijnende bewerking leverde de spelling van inlandsche woorden vaak weder eenige moeilijkheden op. Ieder medewerker pleegt er zijn eigen schrijfwijze op na te houden en sommigen dier medewerkers wilden onder geen voorwaarde van die schrijfwijze afstand doen, ook al kwamen zij daardoor in conflict met de schrijfwijze gevolgd in andere artikelen. De redactie heeft gemeend, waar de schrijvers van artikelen op hun eigene schrijfwijze stonden, zich daartegen niet te moeten verzetten. Op het gebied van plaatsnamen is echter steeds zooveel mogelijk de spelling van den Regeeringsalmanak gevolgd.

Het zal den gebruiker van de Encyclopaedie opvallen, dat, terwijl de artikelen betreffende dieren meestal onder den Europeeschen of inlandschen naam voorkomen, de artikelen betreffende planten onder den Latijnschen naam geplaatst zijn. Hiervoor bestonden deze redenen: Vooreerst zijn de inlandsche namen van planten talrijker dan die van dieren, zoodat de keus van den inlandschen naam, waaronder ze te plaatsen zouden zijn, veel moeilijker is. Voorts hebben vele dieren of diergroepen een Europeeschen naam (b.v. apen, beren, olifanten enz.) en is dit bij planten maar zeer zelden het geval. Eindelijk dit. De dieren hebben zelden eenig nut voor de economie, hun namen worden veelal alleen opgenomen om hun biologische beteekenis, en waar dan de biologische beteekenis van een groep ongeveer dezelfde is als van elke aparte soort van die groep, kan men de grootere dierengroepen beter groepsgewijze behandelen en kan men daardoor beter een bepaalden Europeeschen of inlandschen naam van die groep als artikelwoord voorop stellen, zonder vrees voor verwarring. Bij de planten heeft daarentegen de vermelding wegens biologische beteekenis bijna nooit plaats, doch beslist over de opname het feit dat de plant voor de Europeesche of inlandsche huishouding eenige beteekenis heeft. Slechts zelden komen intusschen die nuttige eigenschappen bij bepaalde groepen voor; bijna steeds hebben die alleen betrekking op een enkele soort, zoodat dus de soort als basis bij de behandeling van de botanische artikelen moet genomen worden. De botanische bizonderheden nu, die men in de literatuur vermeld vindt, behooren steeds bij den wetenschappelijken Latijnschen soortnaam van de plant en deze is de eenige vaste basis, waarop de mededeelingen bij elkaar te brengen zijn. De inlandsche naam is veelal onzeker en willekeurig gekozen. Voor het gebruik der Encyclopaedie doet intusschen de gevolgde werkwijze niets ter zake: ook de inlandsche planten-namen zijn opgenomen; zij verwijzen naar den Latijnschen naam.

[ocr errors]

De redactie heeft er natuurlijk met den meesten ernst naar gestreefd, dat door de schrijvers der artikelen daaraan slechts een zoodanige omvang zou worden gegeven als met den aard van een Encyclopaedie en de verhouding tot andere artikelen was overeen te brengen. Zijn toch nog hier en daar artikelen opgenomen, welke langer zijn dan met een strenge Encyclopaedische opvatting is overeen te brengen, ter verontschuldi

« SebelumnyaLanjutkan »